นางจงรักษ์ ฐินะกุล ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านสิ่งแวดล้อมและเผยแพร่ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กล่าวในการเปิดศูนย์การเรียนรู้หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผาชุมชน ที่บ้านดอนเงิน หมู่ที่ 1 ตำบลออย อำเภอปง จังหวัดพะเยา พร้อมเปิดป้าย ศูนย์การเรียนรู้หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผา และมอบเงินสนับสนุนศูนย์เรียนรู้และเยี่ยมฐานเรียนรู้ หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผาจำนวน 10 ฐาน ซึ่งกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อมได้ทำการคัดเลือก ให้หมู่บ้านดังกล่าว ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่มีความเข้มแข็งในการมีส่วนร่วมป้องกันลดการเผาในที่โล่งและ หมอกควัน เป็นหมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผาของจังหวัดพะเยา ประจำปี 2560 โดยนางจงรักษ์ ฐินะกุล กล่าวว่า กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม ร่วมกับศูนย์วิศวกรรมพลังงานและสิ่งแวดล้อม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ดำเนินการพัฒนาศูนย์การเรียนรู้หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผา ประจำปี 2560 ในพื้นที่ชุมชนบ้านดอนเงิน หมู่ที่ 1 ตำบลออย อำเภอปง จังหวัดพะเยา เพื่อเป็นศูนย์เรียนรู้ พัฒนาทักษะส่งเสริมเครือข่ายร่วมมือกันป้องกันแก้ไขปัญหาการเผาในที่โล่ง เกิดมลพิษหมอกควัน มีการขยายผล สร้างความยั่งยืน เป็นแหล่งเผยแพร่เรียนรู้ แหล่งศึกษาดูงานให้กับหน่วยงานทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และองค์กรชุมชน

   ด้านนางสาวเพรชรดา อ้อชัยภูมิ ผู้อำนวยการกลุ่มรณรงค์ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อมได้ริเริ่มดำเนินโครงการ “ศูนย์การเรียนรู้หมู่บ้านต้นแบบ ปลอดการเผา” ตั้งแต่ปี 2555 โดยคัดเลือกหมู่บ้านที่มีการดำเนินงานด้านป้องกันลดไฟป่า ลดหมอกควัน อย่างมีประสิทธิภาพจำนวน 9 ชุมชนในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน จังหวัดละ 1 แห่งทุกปี จนถึงปัจจุบัน รวมมีศูนย์การเรียนรู้หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผาทั้งสิ้น 29 แห่ง เพื่อขยายผลและสร้างความยั่งยืนในการดำเนินการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนให้เป็นหมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผา

   สำหรับชุมชนบ้านดอนเงิน หมู่ที่ 1 ตำบลออย อำเภอปง จังหวัดพะเยา เป็นชุมชนที่มีการบริหารจัดการระบบการใช้น้ำด้วยความยุติธรรม โดยใช้ระบบเหมือนฝาย สามารถสร้างผลผลิตได้ตลอดทั้งปี หล่อเลี้ยงชุมชนให้สามารถปลูกผักปลอดสารพิษเป็นแนวรั๊วกินได้ ปลูกพืชหมุนเวียนและพืชเศรษฐกิจ ชุมชนมีความสามัคคี ร่วมกันสร้างรักษา และดูแลป่าซึ่งเป็นทรัพยากรธรรมชาติให้คงอยู่ โดยใช้หลัก คนอยู่กับป่า ทำให้ยังมีวิถีชีวิตตามธรรมชาติ และเป็นชุมชนที่มีการจัดการขยะ โดยใช้หลัก 3R (ทรีอาร์ คือ Reduce / Reuse (รียูส) / Recycle (รีไซเคิล) เป็นการปรับเปลี่ยนวิถีเกษตรกรรม โดยใช้วิธีไถกลบ ชุมชนจึงปลอดการเผาในพื้นที่ จึงเหมาะสมที่เป็นศูนย์เรียนรู้หมู่บ้านต้นแบบปลอดการเผาดังกล่าว