นายแพทย์ อุดม คชินทร รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ กล่าวว่า การตั้งกระทรวงการอุดมศึกษา วิจัยและนวัตกรรม ซึ่งเป็นกระทรวงใหม่ในครั้งนี้ นอกจากอาศัย ร่าง พ.ร.บ.ปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม ฉบับที่ ... พ.ศ. …. แล้ว ยังมี ร่าง พ.ร.บ.อีก 2 ฉบับ คือ ร่าง พ.ร.บ.การอุดมศึกษา พ.ศ. … ซึ่งจะกำกับการอุดมศึกษาและมหาวิทยาลัยทั้งหมด และร่าง พ.ร.บ.การวิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. … ซึ่งขณะนี้ยังไม่แล้วเสร็จ โดยสาระสำคัญของ ร่าง พ.ร.บ.การอุดมศึกษา พ.ศ. … คือกำหนดแนวทางการจัดการอุดมศึกษา เพื่อให้สอดคล้องกับการจัดตั้งกระทรวงอุดมศึกษาวิจัยและนวัตกรรม ที่ให้ความสำคัญกับการวิจัยและพัฒนาเพื่อสร้างองค์ความรู้ใหม่ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีควบคู่กับการพัฒนาคนที่มีคุณภาพ เพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ เตรียมความพร้อมเข้าสู่ศตวรรษที่ 21 ตอบสนองต่อยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และนโยบายไทยแลนด์ 4.0 ซึ่งมีเป้าหมายสำคัญที่จะยกระดับเศรษฐกิจไทย ให้เป็นเศรษฐกิจที่สร้างนวัตกรรมเองและต่อยอดเป็นสินค้าเชิงพาณิชย์ ลดการนำเข้า สามารถพึ่งตนเอง รวมถึงยกระดับสังคมให้เป็น สังคมที่ ไม่ทอดทิ้งกัน หรือ Inclusive Society ที่ไม่มีความเหลื่อมล้ำ ด้วยเหตุนี้ จึงต้องมีการเชื่อมโยงกระทรวงอุดมศึกษาวิจัยและนวัตกรรม กับเป้าหมายของประเทศ โดยจะปรับเปลี่ยนโครงสร้างของการอุดมศึกษาให้มีความเป็นเอกภาพ เพราะที่ผ่านมาประเทศไทยมีมหาวิทยาลัยจำนวนมากและมีการบริหารจัดการหลายรูปแบบ อีกทั้งต้องการยกระดับให้สถาบันอุดมศึกษามีมาตรฐานที่สามารถแข่งขันได้ และสามารถยกระดับรายได้ของประเทศให้เพิ่มขึ้น หลุดพ้นจากประเทศกับดักรายได้ปานกลาง ทั้งนี้ จะให้สถาบันอุดมศึกษามีเสรีภาพทางวิชาการ มีอิสระในการบริหารจัดการที่ต้องมาพร้อมความรับผิดชอบ มีธรรมาภิบาล มีการบริการทางวิชาการแก่สังคม และส่งเสริมการวิจัยและนวัตกรรมซึ่งเป็นจุดเน้นที่สำคัญที่สุดที่พระราชบัญญัติเกี่ยวกับการอุดมศึกษาในอดีตไม่เคยระบุถึง

   รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ กล่าวเพิ่มเติมว่า ขณะนี้ร่าง พ.ร.บ. ปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม อยู่ในชั้นคณะกรรมการกฤษฎีกา ซึ่งปกติจะใช้เวลาพิจารณาประมาณ 3-4 เดือน แต่เนื่องจาก พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี มีนโยบายที่ต้องการเร่งรัดให้เกิดกระทรวงนี้ก่อนการเลือกตั้งในปี 2562 ซึ่งมีนายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี เป็นผู้รับผิดชอบงานของคณะกรรมการกฤษฎีกาจึงตั้งคณะกรรมการชุดพิเศษเพื่อดูแลทั้ง 3 พระราชบัญญัติสำหรับการจัดตั้งกระทรวงใหม่โดยเฉพาะ โดยให้กรอบเวลาว่าต้องแล้วเสร็จภายในสิ้นเดือนสิงหาคมนี้ แล้วนำกลับมาให้ ครม.ให้ความเห็นชอบ ก่อนส่งให้สภานิติ

   บัญญัติแห่งชาติ หรือ สนช. ในเดือนกันยายน รวมถึงปรับโครงสร้างและกระบวนการภายในกระทรวงใหม่ ให้พร้อมทำงานภายในเดือนกุมภาพันธ์ 2562 สำหรับ งบประมาณของกระทรวงการอุดมศึกษาวิจัยและนวัตกรรม ในปี 2562 จะไม่แตกต่างจากงบประมาณที่สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาเคยได้รับมากนัก คือได้รับงบประมาณ 97,000 ล้านบาท