ภาษาไทยใช้ให้ถูก เป็นหุ่นให้เชิด

   ท่านผู้อ่านคงจะเคยดูการเชิดหุ่นกันมาบ้างแล้ว ไม่ว่าจะเป็นหุ่นแบบไหนก็ตาม เช่น หุ่นมือ หุ่นกระบอก หุ่นเงา หรือ หุ่นชักสายเชิด ซึ่งปัจจุบันนี้มีการใช้คนจริง ๆ มาเป็นหุ่นให้เชิดกันอีกด้วย ที่กล่าวถึงการเชิดหุ่นนี้ เพราะมีสำนวนไทยที่ว่า เป็นหุ่นให้เชิด จึงจะนำมาบอกต่อ เป็นหุ่นให้เชิด เป็นสำนวนมีความหมายว่า อยู่ในฐานะหรืออยู่ในอำนาจให้เขาใช้เป็นเครื่องบังหน้า เขาให้ทำอย่างใดก็ทำอย่างนั้น ตนไม่มีอำนาจต่อรองหรือทำอะไรได้ นอกจากต้องแสดงตัวรับหน้าแทนเขาเรื่อยไป ที่มาของสำนวนนี้ก็มาจากการเล่นหุ่น หรือ เชิดหุ่นนั่นเอง เพราะการเชิดหุ่น คนเชิดตัวหุ่นจะอยู่เบื้องหลัง จะให้ตัวหุ่นทำท่าอย่างไร ก็แล้วแต่คนเชิดทั้งสิ้น ดังนั้นเราอาจเคยเห็นใครบางคนทำตนเป็นหุ่นให้เขาเชิดกันมาแล้ว ใช่ไหม

ภาษาไทยใช้ให้ถูก คว่ำ

   ท่านผู้อ่านคงจะเคยได้ยิน หรือเคยเล่นเกมเล่นคำกันมาบ้างแล้ว เกมเล่นคำที่เป็นที่นิยมเล่นกันมากและเรียกเสียงฮากันได้ดี ก็คือ ชามเขียวคว่ำเช้า ชามขาวคว่ำค่ำ แล้วผู้เล่นก็จะลิ้นพันกันออกเสียงผิด ๆ ถูก ๆ ซ้ำร้ายบางคนออกเสียงคำว่า คว่ำ ไม่ได้ ออกเป็นเสียง ฟั่น ไปเสียนี่  คว่ำ เป็นคำกริยา หมายถึง พลิกเอาด้านบนลงล่าง เช่น รถคว่ำ เรือคว่ำ หมายถึง กิริยาที่เอาด้านหน้าลง เช่น นอนคว่ำ หรือ กิริยาที่เอาด้านบนลงล่าง เช่น คว่ำชาม นอกจากนี้ คว่ำ ยังใช้เรียกใบหน้าที่แสดงอาการไม่พอใจ หรือโกรธจนไม่เงยหน้าขึ้นมองดู ว่า หน้าคว่ำ และ คว่ำยังใช้หมายถึง ทำให้อีกฝ่ายหนึ่งพ่ายแพ้ เช่น คว่ำคู่ต่อสู้  คว่ำ ใช้เป็นคำประกอบกับคำนามอื่น เช่น คว่ำกระดาน มีความหมายว่า อาการที่ฝ่ายซึ่งเห็นว่าตนกำลังจะแพ้ในการเล่นหมากรุก จึงพาลล้มกระดานเลิกเล่นกัน โดยแกล้งปัดตัวหมากรุกบนกระดานให้กระจัดกระจายหรือเทตัวหมากรุกบนกระดานเป็นต้น โดยปริยาย  หมายถึง การที่ฝ่ายมีอำนาจล้มเลิกการประชุมหรือกิจการใดๆ เสียกลางคัน เช่น พอเห็นว่าพรรคพวกของตนจะแพ้ประมูล เขาในฐานะที่เป็นประธานจึงสั่งคว่ำกระดานเสียเลย คว่ำกระดาน ใช้ว่า ล้มกระดานก็ได้เช่นกัน

ภาษาไทยใช้ให้ถูก ดำหัว

   ประเพณีอย่างหนึ่งของทางภาคเหนือซึ่งท่านผู้อ่านคงจะรู้จักหรือเคยได้เข้าร่วมประเพณีนี้กันมาแล้ว ประเพณีที่กล่าวถึงนี้คือ ดำหัว ซึ่งเป็นประเพณีที่กระทำในวันสงกรานต์ของชาวเหนือเพื่อเป็นการแสดงความเคารพนับถือ วิธีดำหัว คือ เอาน้ำสะอาด พร้อมดอกคำฝอย ฝักส้มป่อย และผงขมิ้น ใส่ขัน ไปเคารพและขอขมาผู้ใหญ่ โดยให้ท่านจุ่มน้ำลูบศีรษะตนเองเพื่อให้ท่านอยู่เย็นเป็นสุขและขอรับพรจากท่าน

   ประเพณีดำหัว ไม่ได้เป็นเพียงการชำระสิ่งไม่ดีออกไปเท่านั้น แต่ยังมีความหมายดีๆแฝงอยู่ นั่นคือ การแสดงความเคารพต่อบิดา มารดา ผู้ใหญ่ หรือผู้มีพระคุณ เป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีของผู้น้อย และเพื่อขอโทษขออภัยในปีที่ผ่านมา ที่ผู้น้อยอาจจะเคยล่วงเกินผู้ใหญ่ทั้งกาย วาจา ใจ ทั้งที่ตั้งใจ หรือไม่ได้ตั้งใจ ไม่ว่าจะ ต่อหน้า หรือลับหลัง รวมถึงเป็นการขอพรจากผู้อาวุโสเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเองตลอดปีอีกด้วย